Op 11 februari 1990, twee uur 's middags, kijkt de wereld naar een live tv-uitzending vanuit Zuid-Afrika. Na zevenentwintig jaar in de gevangenis wordt Nelson Mandela (1918-2013) vrijgelaten. Vier jaar later is Mandela president van Zuid-Afrika, waar apartheid niet langer meer zal regeren.
Nelson Mandela wordt in 1918 geboren in een klein dorpje in de Kaapse provincie. Hij krijgt zijn Engelse voornaam van een lerares op zijn school. Zijn geboortenaam is Rolihlala. Vrij vertaald betekent dat onruststoker. Nelson Mandela studeert kunstgeschiedenis en rechten. Na zijn studie gaat hij aan de slag als advocaat.
Apartheid
In 1948 wint de Nasionale Partij, de nationalistische partij van blanke Afrikaners de verkiezingen. Het is het begin van de apartheid en rassensegregatie. Nelson Mandela wordt een van de leiders van het protest tegen apartheid. Aanvankelijk zijn de protesten geweldloos, maar steeds meer leden van het ANC menen dat gewapende strijd noodzakelijk is.
Ook Mandela ziet dat het ongewapend protest geen effect heeft. De tegenstanders van apartheid worden onderdrukt en aangevallen. Mandela wordt de leider van Umkhonto we Sizwe, de militaire vleugel van het ANC. Met aanvallen op de instituten van de apartheid willen de strijders het systeem omver werpen.
Saboteur en verrader
Vanaf dat moment is Mandela een gezocht man. Ruim zeventien maanden weet hij op de vlucht te blijven, maar op 5 augustus 1962 wordt hij gearresteerd. Hij wordt beschuldigd van verraad en sabotage. Tijdens het proces spreekt Mandela de beroemde woorden:
'Ik heb gedurende mijn leven gewijd aan de strijd van het Afrikaanse volk. Ik heb tegen blanke overheersing gevochten en ik heb tegen zwarte overheersing gevochten. Ik heb mijn ideaal van een democratische en vrije samenleving waarin iedereen gelijk is en gelijke kansen krijgt, dierbaar gehouden. Het is een ideaal waar ik voor wil leven en dat ik hoop te bereiken. Maar als het nodig is, is het ideaal waarvoor ik bereid ben te sterven.'
Levenslang
Mandela wordt veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf. Die zou uiteindelijk zevenentwintig jaar duren. Tijdens zijn gevangenschap zucht Zuid-Afrika onder het juk van de apartheid. Mandela verblijft op Robbeneiland, voor de kust van Kaapstad. Hij werkt in een steengroeve. Een keer per zes maanden ontvangt hij post of bezoek.
Gedurende zijn gevangenschap neemt het wereldwijde protest tegen de straf van Mandela toe. Over de hele wereld klinkt de roep: "Free Mandela". Al jaren voor zijn vrijlating neemt Mandela deel aan gesprekken met de Zuid-Afrikaanse regering. Hij weigert zijn idealen te verwerpen in ruil voor zijn vrijheid. Pas in 1990 geeft president F.W. de Klerk het bevel tot vrijlating van Mandela.
Regenboognatie
Na zijn vrijlating groeit Mandela uit tot de man die het verscheurde Zuid-Afrika bij elkaar houdt. Hij beschrijft zijn land als de regenboognatie, waar voor iedere kleur een plek is. In 1994 wordt hij met een overweldigende meerderheid tot president van Zuid-Afrika gekozen.
Mandela kiest na zijn presidentschap voor een kalmer leven. Hij is ouder geworden en verkiest steeds vaker rust boven het publieke leven. Toch blijft hij een icoon voor alle inwoners van Zuid-Afrika, blank en zwart. Hij is madiba, de wijze oudere. De man die bereid was te sterven voor zijn idealen en die zijn vrijheid gaf voor een democratisch en gelijkwaardig Zuid-Afrika.
Op 5 december 2013 overlijdt Nelson Mandela op 95-jarige leeftijd, nadat hij al langere tijd kampt met gezondheidsproblemen. Hij krijgt een staatsbegrafenis en er is een gezamenlijke periode van rouw. Mandela wordt nog steeds door velen bewonderd om de manier waarop hij blank en zwart met elkaar probeerde te verzoenen.
