“Als de wereld vergaat, neem ik mijn man en kinderen mee naar de San.” De woorden van Elise van der Meij, het brein achter reisorganisatie Explore Namibia, schoten opnieuw door me heen toen ik over zand en rotsen door een meest verlaten deel van Namibië reed. Mijn collega Marleen de Keyzer werd in de stoel naast me door elkaar geschud. We doken steeds verder in de bush van de Erongo Mountains.
Daar, tussen kale bomen en rotsen, stuitten we op het Living Museum van de San. Beter bekend onder hun verouderde benaming: de Bosjesmannen. Ze zijn het oudste bekende volk van Namibië. Jagers en verzamelaars van de bovenste plank. Al meer dan 25.000 jaar leven ze in de Namibische bush en trotseren ze de woestijn. Hoe hun leven er vandaag de dag uitziet?
Onze ontmoetting met de San
Het was een gekke gewaarwording. Halfnaakte vrouwen en kinderen werden omsingeld door witte toeristen met toeters van camera’s op hun buik.
Onderwijl stonden de mannen in bibslapjes de administratie te doen.
Na werktijd zou iedereen weer in hun spijkerbroek naar huis lopen. Er was geen twijfel over mogelijk dat dit dorpje was opgezet voor toeristen.
Maar écht verwesterd waren de San niet. Toen we iemand vroegen naar Timmy, met wie we een afspraak hadden, werd ons rustig medegedeeld dat hij net weg was met een andere tour. “What time will he be back?” vroeg Marleen. Time? De vrouw keek ons verdwaasd aan. “When he comes down from around the mountain, he will be here for you.” Van tijd had deze vrouw overduidelijk geen besef.
Toen Timmy uiteindelijk from around the mountain kwam, in onze termen ongeveer twee uur later, nam hij ons mee naar de bush waar hij vertelde over de gebruiken van de San.
“You live in money. We live in nature,” legde Timmy uit. Jagers en verzamelaars zijn ze voor het grootste gedeelte nog steeds.
Volle dagen brengt Timmy door in de bush, op zoek naar vogels en antilopen. Hij leerde ons het een en ander over vallen zetten en speerwerpen: zijn belangrijkste dagtaken.
Toch ontkomt zijn familie niet helemáál aan de wereld van het geld. Hoe vaak ze de schitterende regendans ook deden, Namibië kampt al acht jaar met een extreme droogte. De begroeiing gaat gigantisch achteruit en veel wilde dieren sterven. De San moeten regelmatig hun eten ergens anders vandaan halen.
“In the past our tribe was nomadic,” vertelde Timmy. “If there was a drought, we would take our children and travel to a fertile place.”
Een nomadische stam zijn ze echter niet meer. Toen de Zuid-Afrikaanse apartheidspolitiek in Namibië (toen Zuidwest-Afrika) werd opgelegd, kregen de San een onvruchtbaar stuk land in het noordoosten van Namibië toegewezen. Daar leven Timmy en zijn familie nog altijd, zo’n 800 kilometer ten noorden van de Erongo Mountains. In hutjes die ze maken van bladeren en takken, zonder elektriciteit.
“For two or three months a year my family comes here, to Erongo, to set up the Living Museum. We show other people how we live and we earn some money to buy water, oil and flour back home.”
Stiekem hoopt Timmy dat het Living Museum ook bijdraagt aan de instandhouding van hun cultuur. Aangezien de kinderen naar school gaan en jongvolwassenen steeds vaker kiezen voor het stadsleven, is hij bang dat de cultuur zal vervagen.
“If we throw away our culture, we throw away our past. And we forget what is important.”
Timmy begon te lachen. “But I am happy with my jeans. This animal skin is too cold.”
Verblijf in het Omandumba Guest Farm
Er zijn een aantal overnachtingsmogelijkheden in de buurt van het San Living Museum, variërend van kampeerplekken tot bed and breakfasts. Wij sliepen in het Omandumba Guest Farm en waren ontzettend tevreden. Omandumba beschikt over verschillende campings (waar we giraffen en bavianen zagen rondlopen) en heerlijke, tent-achtige kamers met eigen badkamer. In het restaurant konden we vrijwel de hele dag terecht om (lekker) te eten.
Een aanrader!
Benieuwd naar de rest van onze reis? Lees verder ons artikel over Namibië in tien dagen! Of wil je zelf op rondreis door Namibië? Bekijk dan hier het aanbod van Explore Namibia, de Reisorganisatie van het jaar 2018-winnaar!
