Lüderitz was ooit het centrum van de diamantindustrie in Namibië. Nu zijn de mijnen uitgeput en veranderen steeds meer dorpen in fotogenieke ghost towns, waar oprukkend zand vrij spel heeft.
Koopman Adolf Lüderitz trof in 1884 een rotsig en zanderig stukje land, toen hij aanlegde in het zuidwesten van het huidige Namibië. Geen enkele drinkwaterbron in de wijde omgeving. Slechts één pad dat landinwaarts leidde. Het was nauwelijks begaanbaar. En waar ging het precies naartoe?
Honderd pond
Het was dus geen plek om naar te verlangen. Toch had zijn agent Heinrich Vogelsang een jaar eerder zonder blikken of blozen honderd Engelse ponden neergeteld voor het stukje grond.
Lüderitz hoopte mineralen of misschien zelfs diamanten in de grond te vinden. Twee jaar later zou de koopman helaas omkomen op zee. De nederzetting met zijn naam had hij toen pas net gesticht.
Diamanten
In 1908 ontdekte een spoorwegwerker per toeval inderdaad de eerste diamant in het gebied. De diamantkoorts nam in de jaren hierna zulke grote vormen aan dat de Duitse regering een Sperrgebiet afkondigde om de wildgroei aan particuliere gelukzoekers een halt toe te roepen.
Niemand mocht het Sperrgebiet, op de grens van het huidige Zuid-Afrika en Namibië, nog betreden zonder vergunning. Slechts een paar bedrijven mochten er naar diamanten zoeken. De wet is nog steeds van kracht.
Duitse mijnstad
Lüderitz groeide uit tot het centrum van de Duitse mijnindustrie in Namibië. Het is nog duidelijk te zien. De eetzalen van de hotels doen denken aan eetrestauraties van de Deutsche Bundesbahn. De pastelkleurige huisje zijn gebouwd in Jugendstil. Er zijn bierstubes. Een houten kegelbaan lijkt zo uit het Berlijn van de jaren twintig geplukt.
Op het hoogste punt van het stadje kijkt de Lutherse kerk met spitse toren uit over zee. Het is alsof de tijd heeft stilgestaan in dit centrum van totale isolatie. De geciviliseerde wereld is op honderden kilometers afstand. Alles in de omgeving is droog en dor. De rest van de wereld en dus ook de vooruitgang is ver weg.
Pinguïns en dolfijnen
Na de uitputting van de diamantmijnen bestaat Lüderitz nog slechts bij de gratie van het toerisme. Dat komt af op de pinguïns, robben, dolfijnen en walvissen in de ijskoude Atlantische Oceaan voor de kust.
Vanuit het haventje vertrekken dagelijks excursieboten. Geen toerisme, geen Lüderitz, zou je kunnen zeggen. Hetzelfde geldt voor het ondergrondse meer dat de enige waterbron van Lüderitz vormt. En dat is een nog groter probleem. Want die bron zal binnen afzienbare tijd uitgeput zijn.
Kolmanskop
Een voorschot op het lot van Lüderitz krijg je veertien kilometer verderop. Kolmanskop was ooit een welvarend mijnwerkersdorpje. Een dorp met een casino, een theater, een winkelstraat en villa's.
Toen de diamantindustrie na de Eerste Wereldoorlog in een depressie raakte, ging het echter bergafwaarts. De bewoners vertrokken. De laatste familie verliet haar huis in 1956. Het oprukkende zand kreeg vrij spel.
Ghost town
De ghost town Kolmanskop biedt een halve eeuw later een bizar aangezicht. Sommige panden zijn vervallen, andere zijn in betere staat, zoals het theater. Je kunt er rondlopen. Je kunt de afbrokkelende huizen zelfs in. Je loopt door de verlaten winkelstraat. Het ziekenhuis. In sommige panden staat het zand anderhalve meter hoog.
In zijn deplorabele staat is het verlaten Kopmanskop echter romantischer dan welke bewoonde stad dan ook. Vooral als de avond valt. De schaduwen, het zachte licht, de kapotte daken. Kolmanskop is niet voor niets één van Afrika's populairste locaties voor fotoshoots.
Wat is er te doen in Lüderitz?
- Breng een bezoek aan ghosttown Kolmanskop en loop ongehinderd rond in de ruïnes van wat eens een heus mijnwerkersdorp was.
- Ga kitesurfen halverwege de weg naar Diaz Point, het einde van het Lüdertiz Peninsula schiereiland. Goede wind in een bizarre, maanlandschapachtige omgeving.
- Bekijk de Jackass Pinguïn op Halifax Island.
- Waan je in het Duitsland van honderd jaar geleden tijdens een wandeltocht door Lüdertiz langs de Lutherse kerk Felschenkirche, de bierkelders, de kegelbaan, het koloniale treinstation, het Goerke Haus en het Lüderitz Museum.
- Rijd naar het noorden en geniet van een roadtrip over onverharde, rode wegen in de Namib woestijn.
