Fès is de best bewaarde oude stad van de Arabische wereld. Een waar labyrint van duizenden steegje, pleintjes en minaretten waar de tijd na de dertiende eeuw heeft stilgestaan.
In de smalle steegjes en straatjes van Fès kom je geen auto's tegen, wel pakezels. In combinatie met de oude gebouwen lijkt het alsof de 1200 jaar oude stad in de middeleeuwen is blijven hangen. Fès is het hart van het land. En zonder twijfel de culturele en meest spirituele bestemming van Marokko.
9400 straatjes
De derde stad van Marokko heeft bijna één miljoen inwoners. Het is de oudste koningsstad van het land en de belangrijkste stad van de Fès-Boulemane regio.
De stadsmuur omringt ongeveer 9400 straatjes, die een haast niet te ontrafelen doolhof vormen. De overvolle medina, de oude stad, telt honderden minaretten, mozaïeken, pleinen en fonteinen. Het centrum staat al sinds 1981 op de Werelderfgoedlijst.
Koningssteden
Fès is samen met Marrakesh, Meknet en Rabat één van de vier koningssteden. De stad werd begin negende eeuw gesticht door Moulay Idris I, een afstammeling van de profeet Mohammed. Zijn zoon Idris II maakte Fès de hoofdstad van zijn rijk.
In de middeleeuwen vluchtten veel moslims uit Spanje naar Fès. Rond 1200 had de stad ongeveer 120.000 inwoners. Het was in die tijd één van de grootste steden ter wereld.
Fès maakt sinds 1548 deel uit van Marokko. Het werd destijds de hoofdstad van het land. Met de Franse kolonisatie verhuisde het regeringscentrum in 1912 naar Rabat.
De oudste universiteit ter wereld: Karaouine
Waar Marrakesh is meegegaan met de tijd, is Fès nog steeds de middeleeuwse stad die het altijd al is geweest. Het is de best bewaarde medina van de Arabische wereld. Er is veel aandacht voor het verleden: oude gebouwen staan in de steigers en culturele tradities worden hoog gehouden.
Eeuwenlang is het Fès het spirituele en intellectuele centrum van de islam geweest. De Karaouine Universiteit werd in 859 gesticht. Het is de oudste nog dienstdoende universiteit ter wereld.
Een stad met vijf schillen
Als je door Fès wandelt, merk je dat de stad is in vijf schillen is op te delen. In het centrum vind je de eerst religieuze plekken. Daarna komen de werkplekken, zoals de markten die in Marokko souks heten. Schil drie zijn de woonwijken. En daaromheen vind je schil vier: de stadsmuur.
Buiten de muur liggen de tuinen en begraafplaatsen. Vanaf 1916 werd daar ook het moderne deel van de stad opgebouwd. Dat is schil zes.
Tapijten en kleding
Fès is de belangrijkste Noord-Afrikaanse stad op het gebied van vakmanschap. Koper, tapijt, zilver, keramiek en leer. Het is maar een kleine greep uit de specialiteiten van de stad.
De meest bijzondere creaties van de stad worden gemaakt aan de Fès rivier. Muilezels lopen af en aan met geiten-, schapen-, koeien- en kamelenhuiden. De huiden worden op traditionele wijze gelooid, geverfd en vervaardigd tot de mooiste tassen en jassen.
Stad met betekenis
Alles in de stad heeft een betekenis: de patronen van handgemaakte lokale stoffen, de manier waarop vrouwen henna aanbrengen op hun huid, de inkepingen in muren, kleurgebruik en de ingrediënten van lokale gerechten.
Voor jou als bezoeker is het allemaal wat ongrijpbaar, maar voor de inwoners is alles vanzelfsprekend.
Wandel door de medina en leer de stad langzaam kennen. Wil je alles uit je bezoek halen, dan kun je het best een gids huren. Maar verdwalen kan ook bijzondere verrassingen opleveren.
Wat is er te doen in Fès?
- Bezoek de leerlooierij in de medina van Fès, waar het leer nog altijd op dezelfde manier wordt behandeld als in de Middeleeuwen.
- Verdwaal in de oude stad. Ga op in de chaos, bewonder de prachtige Kairaouine Moskee en loop binnen op de oogstrelende binnenplaats van de Koranschool Medersa Bou Inania.
- Bezoek de Joodse wijk, de mellah, in het nieuwere deel van Fès. Je vindt daar ook de Joodse begraafplaats en de Habarim Synangoge.
- Dompel je, in juni, onder in de prachtigste Marokkaanse muziek tijdens het Fès Festival of World Sacred Music.
- Eén van de mooiste gebouwen in Fès is de Medersa el-Attarine. De stijl doet denken aan de Medersa Bou Inania en is minstens zo elegant.
